Dünyada opsiyon piyasalarının gelişimi 1970 yılında Black Scholes opsiyon formülünün bulunması sonrasında her geçen yıl hızlanmıştır.
Günümüzde opsiyon piyasaları özellikle emtia, foreks, hisse senedi ve endekslerde yoğunlaşmış durumdadır. Tahvil opsiyonları bu kategorileri takip etmektedir.
Günümüzün en büyük vadeli işlemler borsası olan Chicago Merhanctile Exchage ya da kısa adıyla CME, İngiltere’de LIFFE, EURONEXT, Amerika’da CBOT, NYMEX opsiyonların yoğun olarak işlem gördüğü piyasalara örnek verilebilir
Dünyada en çok işlem gören finansal kontratların başında gelen S&P E-mini kontratı özellikleri aşağıda gösterilmiştir (Resim: Bloomberg):
Bir diğer önemli kontrat olan Dax opsiyon özelliklerini inceleyelim, Haziran 12800 call:
Piyasamızda çok çeşitli kontratlar işlem görmekle birlikte hacim ve aktivitenin büyük yoğunluğu USDTRY, Endeks ve pay opsiyon kontratlarındadır. Diğer kontratlarda hacim çok az gerçekleşmektedir.
Opsiyonların vade sonu değerlerinin nasıl hesaplandığını inceleyelim:
Opsiyonların vade sonu değerlerinin nasıl hesaplandığını inceleyelim:
Call:
Put:
Değişkenler:
* K: Kullanım fiyatı
* S: Spot
Alım yapılan bir opsiyonun değeri en fazla 0 olabilir, kar sınırsızdır. Eğer pozisyon satım yönünde ise formüllerde değişiklik yapmak gerekir:
Call:
Put:
Alım yaptığımız opsiyonlarda ödenen primin kar zarardan düşmesi, satım yaptığımız opsiyonlarda eklenmesi gerekir.
Opsiyonlarda çığır açan Black-Scholes formülünün nasıl olduğuna bakalım:
Alım Opsiyonu:
![\[c=Se^{-r_f T}N(d_{1})-Ke^{-rT}N(d_2)\]](https://enborsa.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-0dc2421eb2ed672d715de0bf2a4f56cc_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
Satım Opsiyonu:
![\[p=Ke^{-rT}N(-d_2)-Se^{-r_fT}\left[1-N(d_{1})\right]\]](https://enborsa.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-dd0b5e9b0081977dd284deaf90839f18_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
Ortak terimler:
![\[d_1&=\frac{log(S_t/K)+\left(r-r_f+0.5\sigma^2\right)\tau}{\sigma\sqrt{\tau}}\]](https://enborsa.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-6cb76d29c953ada12547b2b392af9b0b_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")
![\[d_2&=d_1-\sigma\sqrt{\tau}\]](https://enborsa.com/wp-content/ql-cache/quicklatex.com-8fcd10d75cdbbe295a6d655250c54964_l3.png "Rendered by QuickLaTeX.com")